Phần lớn lao động trong lĩnh vực nhân sự là phụ nữ. Có lý do cho sự khác biệt này không và nó có thể dạy chúng ta điều gì về xu hướng việc làm trên tổng thể?
Cân bằng giới trong lĩnh vực nhân sự
Khi bình đẳng giới tại nơi làm việc trở thành tiêu chuẩn thay vì là sự ngoại lệ, một số nghề nghiệp trước đây chỉ dành cho nam giới nay đã chứng kiến nhân khẩu học trở nên đa dạng hơn cho những người lao động trong ngành. Khả năng tiếp cận giáo dục và các cơ hội nghề nghiệp được cải thiện có nghĩa là ngày càng nhiều phụ nữ hiện nay trở thành bác sĩ, luật sư, chính trị gia và hàng loạt các chuyên gia trong các lĩnh vực.
Bất chấp những cải tiến này, một số lĩnh vực nhất định vẫn chỉ do một giới thống trị. Ví dụ, Bộ Lao động Hoa Kỳ phát hiện ra rằng trong số 74.000 công nhân vận hành cần trục và tháp cẩu hàng làm việc ở Mỹ vào năm 2014, chỉ có 0,2% là phụ nữ. Một lĩnh vực khác có sự khác biệt lớn là nguồn nhân lực. Năm 2016, Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ (BLS) phát hiện ra rằng 72% giám đốc nhân sự là phụ nữ; vào năm 2017, Payscale.com đã báo cáo rằng một con số khổng lồ 86% các nhân viên trong ngành nhân sự là phụ nữ.
Sự hiện diện của phụ nữ trong lĩnh vực này tuyệt vời đến mức John Sumser , nhà phân tích chính của blog HRExaminer , đã tuyên bố nổi tiếng rằng ‘Nhân sự là một phụ nữ da trắng 47 tuổi.’
Nhưng chính xác thì đâu là nguyên nhân dẫn đến hố sâu ngăn cách giữa nam và nữ làm việc trong lĩnh vực nhân sự? Trong khi nguyên nhân chính xác rất khó xác định, một số giả thuyết đã được đưa ra, từ đơn giản do vấn đề khái niệm cho đến sự phức tạp của bản chất sinh học của con người.
Lời tiên tri tự ứng nghiệm
Thế giới nghề nghiệp có thể hay thay đổi và hời hợt, và nguyên nhân của khoảng cách giới tính có thể là một trường hợp đơn giản về danh tiếng (khái niệm) của lĩnh vực HR xác định thực tế của chính nó. Nói cách khác, HR được biết đến như một lĩnh vực do phụ nữ thống trị, khiến phụ nữ có nhiều khả năng hơn và nam giới ít có khả năng theo đuổi sự nghiệp nhân sự hơn.
Tuy nhiên, sự mất cân bằng này đang có dấu hiệu giảm xuống, khi các xu hướng gần đây cho thấy nam giới đang gia tăng sự tham gia của họ trong ngành nhân sự. Sau khi đạt mức cao nhất 79,3% vào năm 2007, số lượng nữ nhân viên nhân sự ở Anh đã giảm nhẹ, trong đó nam giới chiếm tỷ lệ đáng kể hơn trong những năm gần đây.
Sinh học & Di truyền
Một lý do tiềm ẩn khác bắt nguồn từ những định kiến về vai trò của từng giới. Một số chuyên gia, bao gồm cả Sumser, nhận thấy mối tương quan trực tiếp giữa những đặc điểm truyền thống thường thấy ở phụ nữ và các kỹ năng cần thiết để làm việc trong ngành Nhân sự. ‘Bản chất của HR có thể là khả năng đưa ra những đánh giá rõ ràng về những thứ vô hình như tính cách, tiềm năng và sự phù hợp. Đây là những thứ phụ nữ rất giỏi, ‘anh nói.
Mặc dù việc sử dụng lý luận cho rằng “phụ nữ tự nhiên có thiên hướng ân cần và thấu hiểu” là một lập luận hơi sai lệch và phân biệt giới tính, nhưng có một lượng lớn nghiên cứu khoa học ủng hộ quan điểm rằng phụ nữ phù hợp hơn để giải quyết các xung đột và vấn đề mà một nhân viên nhân sự có xu hướng phải đối mặt.
Trí tuệ cảm xúc, còn được gọi là EQ hoặc EI, đề cập đến khả năng nhận biết cảm xúc và sử dụng kiến thức này để đưa ra các quyết định sáng suốt liên quan đến suy nghĩ và hành vi. Nó dựa trên bốn lĩnh vực trung tâm: kỹ năng xã hội, sự đồng cảm, nhận thức về bản thân và quản lý cảm xúc của chính mình. Trong khi nam giới sở hữu dạng EQ riêng, phụ nữ có xu hướng thể hiện các kỹ năng đồng cảm và giao tiếp cá nhân giỏi hơn, cả hai đều rất quan trọng để giải quyết các tranh chấp trong nội bộ văn phòng, quản lý nhân viên và đàm phán hợp đồng lao động.
Như thường lệ, sự thật nằm ở đâu đó ở giữa. Mô tả của Sumser về HR như một thứ gì đó vốn dĩ dành cho nữ thì hơi thiếu cơ sở và sai về mặt tư duy; Nhân sự là một lĩnh vực đòi hỏi nhiều yêu cầu và các chuyên gia còn làm được nhiều việc hơn là chỉ ‘chăm sóc’ nhân viên. Điều đó nói rằng, thực tế vẫn là nam giới và phụ nữ nói chung có xu hướng sở hữu hai bộ kỹ năng riêng biệt và sự trùng lặp giữa tài năng thiên bẩm của phụ nữ và kỹ năng nhân sự là đáng kể.
Các vấn đề về Bất bình đẳng
Mặc dù nam giới ngày càng theo đuổi nhiều công việc trong ngành nhân sự hơn và do đó giảm bớt sự phân chia giới tính, nhưng không thể phủ nhận rằng HR là lĩnh vực phụ nữ chiếm ưu thế. Nhưng điều này có nhất thiết phải là một vấn đề? Các công ty và nhân viên của họ có nên lo lắng về sự mất cân bằng này không? Cho đến nay, sự đồng thuận ban đầu dường như là ‘không’.
Một số chuyên gia coi sự hiện diện đông đảo của phụ nữ trong lĩnh vực nhân sự là một sự thay đổi đáng hoan nghênh so với hầu hết các lĩnh vực khác, nơi nam giới chiếm ưu thế trong quản lý cấp cao. Bất chấp định kiến rằng nam giới nắm giữ tất cả các vị trí quyền lực trong bộ phận nhân sự trong khi phụ nữ chỉ đơn giản là thực hiện những công việc nặng nhọc hơn, báo cáo của Sumser cho thấy phụ nữ đã chiếm 2/3 vị trí điều hành trong bộ phận nhân sự. So sánh điều này với các ngành nghề khác, nơi mà việc đại diện được nam giới chiếm phần lớn. Năm 2016, chỉ có 21 công ty trong danh sách Forbes Fortune 500 có CEO là nữ, chiếm 4,2%. Ngay cả ngoài danh sách này, nam giới nắm giữ phần lớn các vị trí điều hành.
Ngoài ra, có rất ít rào cản ngăn cản nam giới tìm việc làm trong ngành nhân sự. Không có hạn chế nào về thể chất hoặc tinh thần khiến nam giới khó khăn hơn trong việc thực hiện các chức năng của một chuyên gia nhân sự. Các công việc thì vẫn luôn có; cánh đàn ông chỉ đơn giản là không có mong muốn cấp thiết để theo đuổi chúng.
Vấn đề về tiền lương
Tuy nhiên, một thống kê đáng lo ngại hơn đến từ số liệu lương liên quan đến nam giới và phụ nữ trong bộ phận nhân sự. Mặc dù nổi bật trong lĩnh vực này, nhưng phụ nữ vẫn được trả lương thấp hơn, một điều thường thấy ở các ngành nghề khác. Theo BLS, nam giám đốc nhân sự lãnh lương cao hơn đồng nghiệp nữ 23%. Năm 2016, các nữ quản lý nhân sự kiếm được mức lương trung bình hàng tuần là 1.283 đô la, thấp hơn gần 500 đô la so với mức trung bình 1.737 đô la của các nhà quản lý nam. Trong một năm, đó là sự khác biệt gần 25.000 đô la.
Thật không may, xu hướng tương tự vẫn tiếp tục trong hạng mục nhân viên nhân sự. BLS báo cáo rằng lao động nam kiếm được 1.364 đô la trong khi phụ nữ chỉ kiếm được 1.089 đô la. Ngay cả với cấp bậc thấp hơn, nam nhân viên nhân sự kiếm được trung bình nhiều hơn nữ quản lý nhân sự, mặc dù thực tế là vị trí của nữ giới có thể cao hơn.
Trong tương lai, lĩnh vực nhân sự phải đối mặt với hai thách thức:
- Tìm cách thu hút nhiều người tham gia vào lĩnh vực này.
- Đảm bảo rằng phụ nữ đã làm việc trong lĩnh vực này được trả lương tương đương với các đồng nghiệp nam của họ.
Giải pháp là gì?
Giải pháp cho vấn đề đầu tiên có thể sớm tự giải quyết. HR đang phát triển thành một lĩnh vực tập trung vào dữ liệu thống kê và công nghệ cao hơn. Thay vì xử lý các mối quan hệ với nhân viên một cách đơn giản, các chuyên gia nhân sự phải hiểu những khái niệm phức tạp như:
- Số liệu nhân sự
- Sự phù hợp giữa nhân sự và chiến lược tổ chức
- Công cụ cung cấp dịch vụ nhân sự (Phần mềm HRM – Payroll)
- Quản lý nhân lực dự án
- Quyền lợi nhân viên và lương thưởng
Khi ngành HR đang thay đổi, nhận thức chung cũng sẽ thay đổi. Thay vì coi nhân sự là một nghề dựa trên cảm xúc, chúng ta có thể sớm thấy nó là một nghề trung lập hơn và ít cảm tính hơn. Điều này có thể giải thích cho số liệu thống kê của Vương quốc Anh trong đó tỷ lệ nam giới làm việc trong lĩnh vực nhân sự ngày càng tăng.
Vấn đề thứ hai phức tạp hơn nhiều và khó thay đổi trong một sớm một chiều hơn. Như đã đề cập ở trên, khoảng cách thu nhập theo giới là phổ biến trong tất cả các lĩnh vực của thế giới nghề nghiệp, nhưng may mắn thay, chủ đề này đã trở thành những cuộc thảo luận ở nhiều quốc gia trong những năm gần đây. Khi ngày càng có nhiều người nhận thức được bất bình đẳng giới, khoảng cách thu nhập theo giới sẽ tiếp tục giảm.
Theo nghiên cứu, việc trả lương bình đẳng không chỉ có ý nghĩa về mặt đạo đức mà còn về mặt tài chính. Một báo cáo từ McKinsey & Company đã phát hiện ra mối tương quan trực tiếp giữa các công ty có lợi nhuận và sự đa dạng, vì các công ty càng đa dạng càng có nhiều khả năng có lợi nhuận tài chính trên mức trung bình.
Lý do chính xác cho sự thống trị của phụ nữ trong lĩnh vực nhân sự có thể không có một nguyên nhân nào, nhưng bằng cách xem xét sự mất cân bằng giới tính này và so sánh với số liệu thống kê về tiền lương, chúng ta có thể nâng cao hiểu biết của mình về cách cải thiện nơi làm việc trên quy mô quốc gia và toàn cầu.
